این تحقیق به منظور مطالعه توانش برخورد لحظه ای با خطاها (Error Competence) به عنوان یک متغیر جدید و مرتبط با ضعف ساختار زبانی دانشجویان زبان انجام شده است. توانش برخورد لحظه ای با خطاها، به عنوان یکی از سطوح روانشناختی توانش توجیه خطاها (Error Orientation)، به مفهوم آگاهی لحظه ای برای رویارویی صحیح با خطاها و در نتیجه کاهش سطح آسیب پذیری از آنان است. از طرف دیگر توانش توجیه خطاها، در مفهومی جامع تر، نشان دهنده چگونگی رویارویی زبان آموزان با خطاهای زبانی است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان زبان انگلیسی دانشکاه آزاد اسلامی واحد رودهن تشکیل می دهد. تعداد 200 نفر از این دانشجویان با روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای انتخاب و برای همکاری در این مطالعه دعوت شدند. در این پژوهش از دو ابزار استاندارد شده برای جمع آوری داده ها استفاده شد که عبارتند از پرسشنامه توانش برخورد لحظه ای با خطاها (SECQ) و بخش ساختار زبان آزمون استاندارد تافل (TOEFL). روش تحقیق در این مطالعه مقایسه ای و توصیفی است و هدف از آن یافتن ارتباط معنی دار میان دو متغیر توانش برخورد لحظه ای با خطاها و توانش ساختار زبانی دانشجویان زبان در سطح پیشرفته است. این پژوهش باعث اثبات وجود ارتباطی معنی دار میان دو متغیر تحقیق شد به گونه ای که میزان همبستگی میان آنان 0.228 تعیین گردید که این مقدار مثبت و در سطح 0.01 معنی دار است. در نهایت این مطالعه راه را به منظور شناسایی توانش برخورد لحظه ای با خطاها به عنوان یک مهارت که نیاز به مدیریت و آموزش دارد هموار نموده است.

یکی از پویاترین گستره های پژوهشی در زبانشناسی اجتماعی، جستار در زمینه رمزگردانی، به ویژه در سه دهه گذشته بوده است. رمزگردانی یکی از پدیدارهای زبانی برآمده از هم کنشی زبان ها، به ویژه در جوامع دو یا چندزبانه است. تعریفهای گوناگونی برای رمزگردانی ارائه شده که بهسختی می توان میان آنها به نقطه مشترکی دست یافت. از این رو پرداختن به این تعاریف، با هدف رسیدن به تعریفی کاربردی و فراگیر یا دسته بندی نظاممند تعریفهای موجود ضروری مینماید. ارتباط میان رمزگردانی و دیگر پدیده های زبانی برآمده از برخورد زبانها نیز درخور توجه است. در پژوهش پیش رو به موضوع رمزگردانی و تعریفهای گوناگون آن، پیشینه مطالعاتی آن، ارتباط آن با دیگر پدیده های حاصل از برخورد زبانی همچون دو/چندزبانگی، وامگیری، رمزآمیزی، تداخل، زبان آمیخته و نیز فواید مطالعه رمزگردانی و برخی از کارکردهای آن پرداخته میشود. این مقاله بخشی از یک کار پژوهشی گستردهتر درباره جنبه های گوناگون رمزگردانی است که دیگر بخشهای آن، در آینده-ای نزدیک، ارائه خواهد شد.

یکی از ویژگی­ های بارز جهان امروز، جابه­ جایی و مهاجرت گستردة افراد و گروه ها به نقاط دیگر است. این جابه­ جایی­ ها پیامدهای گوناگونی به دنبال دارند که ازجملة آن­ ها می­ توان به پدیدة برخورد زبان ها اشاره کرد. برخورد و تماس زبانی می تواند به دوزبانگی و حتّی چندزبانگی افراد یا جوامع زبانی مهاجر بیانجامد یا در گذر زمان زمینة فرسایش، تغییر یا حتّی مرگ زبان اوّل (زبان مادری) مهاجران را فراهم آورد. پژوهش حاضر فرسایش و تغییرات زبان مادری کردهای ایلامی ساکن در تهران را بررسی می­ کند. هدف از این نوشتار بررسی میزان فرسایش و تغییرات زبانی از لحاظ جنسیت و گروه سنّی در میان ایلامیان مقیم ایلام و ایلامیان مقیم تهران در سطوح واژگانی و نحوی زبان کردی شاخه کلهوری می باشد. جامعه ی زبانی پژوهش حاضر را سی سخنور کلهری ساکن تهران و سی سخنور کلهری ساکن ایلام تشکیل می دهد. به همین منظور، پرسش نامه ای طرّاحی شد و پس از اطمینان از پایایی و روایی آن، در میان آزمودنی ها توزیع شد. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین فرسایش و تغییرات زبانی به مهاجران گروه سنّی زیر بیست سال در تهران تعلّق دارد؛ فرسایش و تغییرات زبانی در هردو گروه، در میان زنان بیشتر از مردان صورت گرفته است و درنهایت بیشترین میزان فرسایش زبانی به سطح واژگان زبان و کمترین آن به نحو تعلّق دارد.

بررسی برخورد زبانی و کشف انواع تداخل در میان دوزبانه ها به ما کمک می کند تا مشکلات و موانع آموزشی را شناسایی کنیم و به راه حل های علمی برای ایجاد و اجرای آموزش درست و به دور از تبعیض در میان گروه های قومی متفاوت با یک زبان رسمی دست یابیم. هدف این پژوهش، بررسی تداخل های نحوی فارسی و تالشی در میان دوزبانه های تالشی-فارسی، و فارسی-تالشی براساس تجزیه و تحلیل مقابله ای است. به علاوه، انواع تداخل ها، عوامل موثر بر رخداد آنها، و نیز نقش جنسیت در بروز این پدیده تبیین می شود. جامعه آماری این پژوهش بیست دوزبانه فارسی-تالشی، و بیست دوزبانه تالشی-فارسی هشت تا بیست ساله از دو جنسیت است که به روش نمونه گیری در دسترس از روستای تالشی زبان عنبران در استان اردبیل و مهاجران دوزبانه تالشی روستای عنبران در غرب استان تهران، شهرک آزادشهر و شهر قدس انتخاب شده اند. ابزار این پژوهش، پرسشنامه ای حاوی پنجاه جمله فارسی و به همین شمار معادل تالشی آنها بوده است. داده های این پژوهش پس از گردآوری، آوانویسی و گلاس نویسی شده اند. نتایج پژوهش نشان داد که جنسیت در ایجاد تداخل نحوی تاثیر معناداری ندارد. دوزبانه های دو گروه بیشتر تداخل ها را از زبان نخست به زبان دوم انجام داده اند و میزان تداخل در میان دوزبانه های فارسی-تالشی بیشتر از تالشی-فارسی است.

تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به همراه توسعۀ تکنولوژی و ارتباطات در سال های اخیر در کشورمان موجب گرایش گویشوران زبان های بومی و اقلیت به زبان فارسی شده است و این روند تهدیدی برای بقای زبان های اقلیت به حساب می آید. دراین بین، نگرش زبانی گویشوران نسبت به زبان مادری شان یکی از عوامل مؤثر و تعیین کننده در سرنوشت این زبان هاست. این پژوهش به بررسی نگرش های زبانی گویشوران نسبت به زبان مازندرانی و فارسی در استان مازندران و هم چنین تأثیر برخی عوامل اجتماعی مانند سن، جنسیت و شهرنشینی بر این نگرش ها پرداخته است. جمعیت نمونه شامل 1200 گویشور مازندرانی از سه گروه سنـی، در پنج شهر و دوازده منطقه روستایی و از دو گروه جنسیتی زن و مرد می باشند. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که بسیاری از گویشوران مازندرانی به قابلیت و اهمیت این زبان اعتقاد چندانی ندارند و درمجموع نگرش های منفی نسبت به مازندرانی غالب است. هم چنین تحلیل ها نشان دادند که درمجموع گروه های سنی پایین تر گرایش بیشتری به زبان فارسی دارند و زنان بیش از مردان و شهرنشینان بیش از روستانشینان به زبان فارسی علاقه مندند. با توجه به گسترش شهرنشینی از یک سو و نقش نسل جوان و به ویژه دختران به عنوان مادران آینده، در انتقال زبان مادری به نسل آینده، می توان پیش بینی کرد که خطر زوال، مازندرانی را تهدید می کند.

درصد قابل توجهی از جمعیت سرزمین ایران دوزبانه هایی هستند که زبان های اقلیت را در محیط خانواده و زبان رسمی، یعنی فارسی را در محیط های آموزشی یاد می گیرند. تماس دایمی غیر فارسی زبانان با زبان فارسی و یادگیری فارسی به مثابه زبان دوم، زمینه فرسایش زبان اول را فراهم آورده است. پژوهش حاضر به بررسی فرسایش واژگان زبان اول در میان دوزبانه های کردی-فارسی در شهر اسلام آباد غرب پرداخته است. نوشتار پیش رو با شرکت 120 نفر از زنان و مردان دوزبانه ساکن در شهر اسلام آباد بین دو گروه سنی 18 تا 30 و 65 سال و بالاتر انجام شد. نتایج بررسی ها نشان داد که گویشوران مرد توانایی بیشتری در حفظ واژگان زبان اول (کردی کلهری) دارند و توانش واژگانی آن ها نسبت به زنان هم سن خود کمتر دچار فرسایش شده است؛ همچنین گروه سنی بالا (65 سال و بالاتر) توانایی بیشتری در حفظ واژگان زبان اول دارند و توانش واژگانی آن ها نسبت به افراد جوان تر (18 تا 30) کمتر دچار فرسایش شده است. با توجه به گرایش ها و انتخاب های زبانی زنان و جوانان و توجه آن ها به زبان معتبر و رسمی، بالاتربودن درصد فرسایش واژگانی میان زنان و جوانان نشان گر درجریان بودن روند فرسایش زبان اول درمیان دوزبانه های کردی-فارسی اسلام آباد است.

دانش زبان شناسی از دیرباز، یعنی از زمان بنیان گذاری قطعی آن در سده ی 19 میلادی (برخاسته از آلمان)، با جنبه های تاریخی و سپس هم چنین جغرافیایی زبان های جهان سر و کار داشته است. در این میان برخی روابط اولیه و ثانویه در مفهوم هم تباری-/خویشاوندی زبانی و به عبارتی برخورد زبان ها آشکار می شوند که در معنای محدودِ کلمه بایستی به ترتیب به موضوعات و حوزه های مشترک زبان شناسی [و سایر علوم مرتبط]، یعنی زبان شناسی تاریخی و جغرافیایی، اختصاص یابند. گو این که مفاهیم و اصطلاحات یاد شده به معنای وسیعِ کلمه نیز می توانند اغلب جایگزین یکدیگر شوند (نک. برخورد زبانی اولیه و ثانویه). برداشت ما از برخورد زبان ها در این مقاله، در وهله ی نخست تعریفی عام است که هر دو قطب ارتباطات زبانی را در بر می گیرد. در گام بعد نگاهی دقیق تر بدین اصطلاحات، نیز موضوعات و مباحث مرتبط با آن ها در ارتباط با زوج زبان آلمانی-پارسی می اندازیم که در طول حیات خود از دوران پیشاتاریخی تا حال حاضر و در مکان-های متعدد (هم چنین فضاهای بی شمار، نیز در مفهوم انتزاعی آن)، نمایان گر نوعی رابطه ی درونی و بیرونی (تاریخی-خویشاوندی و نیز بعدها جغرافیایی-فضاییِ) دست کم چهار-تا شش هزار ساله است. نخستین بخش از این مقاله ی دوقسمتی بدین دورنمای کلی و تاریخی-جغرافیایی می پردازد تا سپس (در آینده) در بخش دوم از جمله هم سویی های واژگانی [آمیخته یا] دورگه ی زوج زبان نام برده و از این قبیل موارد را به بحث و بررسی گذاشته شوند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

این پژوهش به ارزیابی جایگاهِ اجتماعیِ گونة زبانی مازندرانی در کنار فارسی و میزان کاربرد آن ها در حوزه های گوناگون، در استان مازندران می پردازد. در این بررسی، از شیوة تحلیل حوزه ای فیشمن (Fishman, 1996) بهره گرفته شده است و میزان کاربرد دو گونة زبانی بر مبنای موقعیت کاربرد، موضوع و مخاطب آن­ ها در شش حوزة خانواده، مدرسه، اداره، کوچه و بازار، مذهب، و هنر-سرگرمی گروه بندی شده و با استفاده از پرسش­ نامه، مصاحبه و مشاهده بررسی شده است. تعداد 1200 آزمودنی از پنج شهر استان مازندران، در سه گروه سنی گوناگون و از بین دو جنس زن و مرد گزینش شدند تا به سؤال های پرسش نامه پاسخ دهند. علاوه بر این، نگارندگان، 240 موقعیت ارتباطی را از طریق مشاهده، ثبت کردند. بررسی داده­ ها نشان می­ دهد که به طور نسبی، بیشترین میزان کاربرد گونة مازندرانی، به حوزه خانواده تعلق دارد و هر چه حوزة کاربرد آن رسمی­ تر می شود، میزان بهره­ گیری از گونة زبانی مازندرانی کاهش می­ یابد. در حوزة آموزش رسمی، گونة زبانی، اغلب اجباری بوده و فارسی معیار بر گونة مازندرانی چیرگی دارد. در حوزة کوچه و بازار، موقعیت گفتار و یا جایگاه، سن، و جنسیت گوینده با مخاطب می تواند در انتخاب زبان مؤثر باشد. در حوزة اداری به دلیل اینکه رسمیت بیشتری دارد، میزان کاربرد فارسی بیش از سایر حوزه ها است. در حوزه­ هایی مانند مذهب، هنر و سرگرمی که بر مبنای موضوع تعریف شده­ اند، غلبه با زبان فارسی است و فقط در مورد حوزة موسیقی، اغلب گونة مازندرانی بر فارسی معیار ترجیح داده شد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.